Pleanáil agus Tógáil

Ní mór do thógálaithe agus do dheimhnitheoirí sannta deimhniú críochnaithe a chur faoi bhráid an údaráis áitiúil. Deimhníonn an deimhniú seo go gcomhlíonann an foirgneamh rialacháin sula ndéanfar é a áitiú nó a úsáid.

Ní mór duit fógra tosaithe a chur isteach tríd an gCóras Bainistíochta Náisiúnta um Rialú Foirgníochta sula dtosaíonn tú ar obair thógála dá bhfuair tú cead pleanála ina leith.

Coinníonn údaráis áitiúla clár d’fhoirgnimh ilstóracha ina gceantar féin.

Coinníonn údaráis áitiúla clár poiblí de ghníomhaíochtaí rialaithe foirgnimh amhail Fógraí Tosaithe, Fógraí 7 Lá, Deimhnithe Comhlíonta maidir le Críochnú, Deimhnithe Rochtana Míchumais agus Deimhnithe Sábháilteachta Dóiteáin.

Caithfidh tú iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil ar dheimhniú má thógann tú foirgneamh nua, má dhéanann tú athruithe nó má athraíonn tú úsáid foirgnimh shonraithe atá ann cheana féin. Deimhníonn sé seo go gcomhlíonann foirgneamh riachtanais rochtana míchumais sula ndéantar é a áitiú nó a úsáid.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil ar dheimhniú má thógann tú, má leathnaíonn tú nó má athraíonn tú foirgneamh go suntasach (seachas tithe cónaithe agus foirgnimh talmhaíochta áirithe) chun a dhearbhú go gcomhlíonann na hoibreacha beartaithe caighdeáin sábháilteachta ó dhóiteán.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil ar dheimhniú má tá foirgneamh tráchtála nó bloc árasán agat a críochnaíodh gan Deimhniú Sábháilteachta ó Dhóiteán chun a dhearbhú go gcomhlíonann an foirgneamh caighdeáin sábháilteachta ó dhóiteán.

Coinníonn údaráis áitiúla Córas Faisnéise agus Cumarsáide an AE um Fhaireachas Margaidh lena áirithiú go roinntear faisnéis faoi tháirgí tógála le tíortha eile AE.

Ní mór duit fógra 7 lá a thabhairt don údarás áitiúil ábhartha sula gcuireann tú tús le hobair thógála. Ní mór a lua san fhógra go gcomhlíonfaidh an foirgneamh caighdeáin sábháilteachta ó dhóiteán agus go gcomhlíonfaidh tú aon cheanglais sa Deimhniú Sábháilteachta ó Dhóiteán laistigh d’am socraithe.

Féadfaidh údaráis áitiúla caingean a thionscnamh ina gcoinne siúd a sholáthraíonn foirgneamh atá ann cheana le díol nó le ligean nó a áitíonn foirgneamh nua den chéad uair nach bhfuil Rátáil Fuinnimh Foirgnimh nó Teastas Rátála Fuinnimh Taispeána aige atá cláraithe le hÚdarás Fuinnimh Inmharthana na hÉireann.

Déanann údaráis áitiúla monatóireacht ar mharcáil CE ar tháirgí tógála a dhíoltar nó a úsáidtear. Tugann an marc CE le fios go gcomhlíonann táirge caighdeáin sláinte, sábháilteachta agus comhshaoil na hEorpa.

Rialaíonn údaráis áitiúla dearadh agus tógáil foirgneamh nua, foirgneamh athraithe agus foirgneamh atá faoi athrú úsáide chun a áirithiú go gcomhlíonann siad rialacháin sábháilteachta ó dhóiteáin, inrochtaineachta, pleanála cirte agus tógála.

Féadfaidh údaráis áitiúla iarratais ar mhaolú nó díolúine ó rialacháin foirgníochta a mheas agus féadfaidh siad iarratas a dheonú nó a dhiúltú bunaithe ar a measúnú.

Féadfaidh údaráis áitiúla bannaí pleanála neamhúsáidte a aisíoc nó a thabhairt ar ais i gcás go ndearnadh oibreacha críochnaithe ar an gcaighdeán riachtanach.

Féadfaidh údaráis áitiúla bailíochtú an lae chéanna a sholáthar thar an gcuntar maidir le roinnt iarratas pleanála.

Féadfaidh údaráis áitiúla eastáit tithíochta príobháideacha neamhchríochnaithe a bhainistiú nó a chríochnú.

Féadfaidh údaráis áitiúla ceangal a chur ar fhorbróirí suim airgid, banna cuideachta árachais nó urrús eile a thaisceadh is féidir a úsáid chun oibreacha a dhéanamh mura gcomhlíonann forbairt na caighdeáin riachtanacha.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh ar chead pleanála más mian leat maoin a thógáil nó a leagan, nó úsáid talún nó réadmhaoine a athrú go suntasach mura bhfuil an fhorbairt díolmhaithe.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh ar cheadúnas chuig an údarás áitiúil más mian leat scipe bruscair a chur ar bhóthar poiblí nó ar chosán poiblí.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil ar cheadúnas chun troscán amhail táblaí agus cathaoireacha a chur ar an gcosán poiblí lasmuigh de d’áitreabh.

Coinníonn údaráis áitiúla clár poiblí suíomhanna folmha.

Coinníonn údaráis áitiúla clár poiblí oibritheoirí cairéal.

Féadfaidh údaráis áitiúla glacadh le barúlacha agus agóidí ó úinéirí talún nó maoine atá á mbreithniú le haghaidh iontrála ar chlár na láithreán folamh.

Ullmhaíonn údaráis áitiúla scéimeanna ranníocaíochta forbartha le rátaí le haghaidh ranníocaíochtaí forbartha pleanála. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna scéimeanna trí chomhairliúchán.

Féadfaidh tú trácht a dhéanamh ar iarratais phleanála reatha, nó tuairimí a thabhairt ina leith, nó cur ina gcoinne, chuig an údarás áitiúil.

Féadfaidh údaráis áitiúla cruinnithe nó comhairliúcháin réamhphleanála a reáchtáil más mian leat faisnéis agus comhairle a fháil faoin bpróiseas pleanála sula ndéanann tú iarratas.

Féadfaidh údaráis áitiúla measúnuithe straitéiseacha comhshaoil a dhéanamh chun tionchar comhshaoil a bplean forbartha a mheas. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna measúnuithe seo trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla measúnuithe a dhéanamh chun riosca tuile i gceantar a chinneadh. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna measúnuithe trí chomhairliúchán.

Féadfaidh tú breathnóireacht a dhéanamh le húdarás áitiúil ar an tionchar timpeallachta trasteorann a d’fhéadfadh a bheith ag forbairtí ar stáit chomharsanacha an AE.

Ní mór d’údaráis áitiúla fógra poiblí a thabhairt, faoi Chuid 8 de na dlíthe pleanála, i gcás go bhfuil sé beartaithe acu tithíocht, bóithre, droichid, tolláin, stáisiúin dóiteáin, leabharlanna nó linnte snámha poiblí a thógáil. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sa togra trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla deimhnithe díolúine a eisiúint, faoi Chuid 5 de na dlíthe pleanála, d’fhorbróirí i ndáil le forbairtí cónaithe níos lú atá eisiata ó riachtanais tithíochta sóisialta agus inacmhainne.

Féadfaidh údaráis áitiúla deimhnithe díolúine a eisiúint i ndáil le forbairtí nach dteastaíonn cead pleanála uathu.

Féadfaidh údaráis áitiúla deimhnithe a eisiúint d’áitritheoirí chun a dhearbhú go bhfuil an t-údarás áitiúil i gceannas ar na bóithre agus ar na seirbhísí laistigh d’eastát tithíochta.

Soláthraíonn údaráis áitiúla faisnéis agus comhairle maidir le forbairt stairiúil, reatha nó beartaithe.

Socraíonn údaráis áitiúla ceanglais maidir le heastáit tithíochta a ainmniú agus a uimhriú agus ní mór dóibh tograí deiridh ó chónaitheoirí agus ó fhorbróirí a cheadú.

Féadfaidh údaráis áitiúla beart a dhéanamh i gcoinne úinéirí láithreán folamh a d’fhéadfadh a bheith oiriúnach d’fhorbairt tithíochta.

Féadfaidh forbróirí nó formhór úinéirí tí a iarraidh ar an údarás áitiúil a bheith i gceannas ar na bóithre agus ar na seirbhísí laistigh d’eastát tithíochta.

B’fhéidir go mbeadh ort tobhach forbartha a íoc leis an údarás áitiúil má fhaigheann tú cead pleanála chun talamh nó maoin a fhorbairt.

B’fhéidir go mbeadh ceanglas ar úinéirí talún nó réadmhaoine a iontráiltear ar chlár suíomhanna folmha an údaráis áitiúil tobhach a íoc.

Féadfaidh údaráis áitiúla measúnú a dhéanamh ar chórais chóireála agus dhiúscartha fuíolluisce atá beartaithe ar láithreáin atá á mbreithniú le haghaidh tithe aonair.

Féadfaidh tógálaithe agus forbróirí iarratas a dhéanamh chuig údarás áitiúil ar aisíocaíocht ar thobhaigh forbartha nuair a bheartaíonn siad aonaid chónaithe a thógáil laistigh de thairseacha áirithe agus in áiteanna ar leith.

Féadfaidh tú iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil chun fad an deontais de chead pleanála a shíneadh mura bhfuil an obair críochnaithe sula rachaidh an cead pleanála in éag.

Féadfaidh údaráis áitiúla treoirlínte a ullmhú chun tithe nua a dhearadh agus a thógáil in eastáit tithíochta.

Féadfaidh taibheoirí sráide amhail buscair, ealaíontóirí, rinceoirí nó taibheoirí amharclainne iarratas ar cheadúnas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig údarás áitiúil ar cheadúnas más mian leat comharthaí fógraíochta buana nó sealadacha agus struchtúir fhógraíochta bhuana nó shealadacha a chur suas faoi do ghnólacht ar bhóithre poiblí.

B’fhéidir go mbeadh ar eagraithe imeachtaí lasmuigh lena mbaineann lucht féachana de níos mó ná 5,000 iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil ar cheadúnas.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil más mian leat comhartha fógra dhá chlár a chur suas ar bhóthar poiblí nó ar chosán chun do ghnólacht a chur chun cinn.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh ar cheadúnas fálaithe chuig an údarás áitiúil chun fálú a chur suas ar bhóthar poiblí.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil ar cheadúnas chun trealamh soghluaiste amhail craenacha, cliabháin ardaithe nó ardaitheoirí a úsáid.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh ar cheadúnas chuig an údarás áitiúil chun mórchlár fógraíochta a chur suas ar bhóthar poiblí.

Ní mór duit iarratas a dhéanamh chuig an údarás áitiúil más mian leat scafall a chur suas ar bhóthar poiblí.

Coinníonn údaráis áitiúla clár poiblí de ghníomhartha forfheidhmithe pleanála a dhéanann siad.

Ní mór duit clárú leis an údarás áitiúil nó iarratas a dhéanamh ar athrú ar úsáid cead pleanála más mian leat do mhaoin a ligean ar cíos ar bhonn gearrthéarmach laistigh de chrios ainmnithe brú cíosa.

Féadfaidh údaráis áitiúla deimhnithe a eisiúint d’iarratasóirí pleanála chun a dhearbhú go gcomhlíonann oibreacha forbartha an cead pleanála a thugtar dóibh.

Ní mór duit fógra a thabhairt don údarás áitiúil más mian leat aonach siamsaíochta a thionól nó a eagrú.

Féadfaidh údaráis áitiúla beart a dhéanamh i gcoinne úinéirí áiteanna ar dócha go mbeidh siad contúirteach don phobal, amhail tochailtí, cairéil, claiseanna, toibreacha, taiscumair agus dumpaí.

Féadfaidh údaráis áitiúla caingean a thionscnamh i gcoinne úinéirí a ligean maoin ar cíos go gearrthéarmach agus nár chláraigh siad leis an údarás áitiúil nó nach ndearna siad iarratas ar chead pleanála um athrú úsáide.

Féadfaidh údaráis áitiúla forbróirí talún nó maoine nach bhfuil an cead riachtanach acu nó nár chomhlíon téarmaí a gcead a imscrúdú agus gníomhú ina gcoinne.

Féadfaidh údaráis áitiúla caingean a thionscnamh i gcoinne úinéirí foirgneamh, ballaí nó struchtúr neamhshábháilte.

Coinníonn údaráis áitiúla clár poiblí suíomhanna tréigthe.

Féadfaidh údaráis áitiúla pleananna a ullmhú maidir le tionscadail spásanna poiblí ar leith a fhorbairt. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna pleananna trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla teagmháil a dhéanamh le pobail chun tuairimí a fháil maidir le dearadh spásanna poiblí amhail sráid-dreacha agus cearnóga poiblí. Féadfaidh ionchur a bheith ag an bpobal sa dearadh chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla straitéisí a ullmhú chun sráideanna agus spásanna poiblí a fheabhsú ar aon dul le suíomh, stair agus saintréithe na háite. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna straitéisí trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla caingean a thionscnamh i gcoinne úinéirí nó áititheoirí réadmhaoine a ndearnadh faillí orthu, atá gránna nó atá clúdaithe le bruscar.

B’fhéidir go mbeadh ceanglas ar úinéirí talún nó réadmhaoine a iontráiltear ar chlár suíomhanna tréigthe an údaráis áitiúil tobhach a íoc.

Féadfaidh údaráis áitiúla tacaíocht airgeadais a sholáthar do ghrúpaí pobail agus gnó do thionscadail chun bailte agus sráidbhailte áitiúla a fheabhsú.

Féadfaidh údaráis áitiúla treoirlínte a ullmhú chun tithe nua a dhearadh agus a thógáil i limistéir thuaithe.

Féadfaidh údaráis áitiúla pleananna a ullmhú maidir le forbairt uirbeach. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna pleananna trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla straitéisí a ullmhú d’fhorbairt mhiondíola. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna straitéisí trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla pleananna a ullmhú chun ceantair a bhfuil tábhacht ailtireachta ag baint leo a chaomhnú nó a fheabhsú. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna pleananna trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla straitéisí a ullmhú d’fhuinneamh gaoithe. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna pleananna trí chomhairliúchán.

Ullmhaíonn údaráis áitiúla pleananna forbartha le haghaidh úsáide talún agus bainistíochta forbartha. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna pleananna trí chomhairliúchán.

Ullmhaíonn údaráis áitiúla pleananna limistéir áitiúla le haghaidh úsáide talún agus bainistíochta forbartha. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna pleananna trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla pleananna a ullmhú maidir le criosanna straitéiseacha forbartha. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna pleananna trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla pleananna fadtéarmacha a ullmhú le haghaidh cineálacha sonracha forbartha straitéisí. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna pleananna trí chomhairliúchán.

Féadfaidh údaráis áitiúla ráitis a ullmhú ar dhearadh sráidbhailte.

Féadfaidh údaráis áitiúla limistéir sháráilleachta nádúrtha nó limistéir a bhfuil luach áineasa speisialta ag baint leo a ainmniú mar Láithreacha Conláiste Speisialta. Féadfaidh tú ionchur a bheith agat sna hainmniúcháin trí chomhairliúchán.

Déanann údaráis áitiúla measúnú ar iarratais phleanála ábhartha chun an tionchar ar limistéir faoi chaomhnú speisialta (SACanna) a thomhas. I measc na ngnáthóg agus na speiceas nach mór a chosaint i SACanna tá portaigh, dumhcha gainimh, lochanna, aibhneacha, coillearnacha, dobharchúnna, bradáin agus deilfeanna bolgshrónacha.

Féadfaidh údaráis áitiúla tailte nó maoin nach dteastaíonn uathu a thuilleadh a dhíol, a léasú nó a mhalartú.

Féadfaidh údaráis áitiúla talamh nó maoin a ligean ar léas duit le haghaidh innilte, curaíochta, úsáide tráchtála nó cónaithe.

Féadfaidh údaráis áitiúla talamh nó maoin a fháil le haghaidh forbartha trí phróiseas ceannaigh éigeantaigh.

Féadfaidh údaráis áitiúla coistí a bhunú chun úsáid logainmneacha Gaeilge i bhforbairtí tithíochta a chur chun cinn agus a chaomhnú agus chun seirbhís aistriúcháin saor in aisce a sholáthar d’úinéirí gnó atá ag iarraidh comharthaíocht Ghaeilge a chur suas.

Féadfaidh údaráis áitiúla tuarascálacha pleanála agus faisnéis phleanála a sholáthar do ranna rialtais agus do ghníomhaireachtaí eile.

Bailíonn údaráis áitiúla sonraí pleanála agus tugann siad do ghníomhaireachtaí ábhartha iad.